Yeməklərin hazırlanma qaydaları

Avarların milli mətbəxi əsasən ət və süd yeməklərindən ibarətdir: qaynadılmış qoyun əti, xingal, plov, pendir, kabab və s. Qarğıdalı, qoz, halva, müxtəlif içkilər və qənnadı məmulatları geniş şəkildə istifadə olunur. Ənənəvi avar yeməklərinə qutsi (çudu) və kəsmik, gicitkən, ət, balqabaq və hətta qoz içlikli xingallar aiddir. Qafqaz xalqlarının çoxunda olduğu kimi, avar mətbəxi də maxara, burcaxal (əriştə), sülxüli,

lobyadan və qurudulmuş ətdən olan müxtəlif şorbalar; şirniyyatlar: halva, asta, şərbət, qaymaq, tutdan və ya xurmadan hazırlanan bəkməz və bir çox digər məmulatları ilə seçilir.

Asta. Tərkibi: 1 kq əridilmiş yağ, 1 kq 700 q un; şərbət üçün: 1 kq şəkər, 1 stəkan su, 200 q şəkər kirşanı. Yağı qazana qoyaraq qızdırmaq, unun yarısını ora tökmək və taxta qaşıqla aramsız qarışdıraraq 30 dəqiqə bişirmək, qalan unu tökərək aramsız qarışdırmağa davam edərək bir saat bişirmək və odun üzərindən götürərək bir az soyutmaq lazımdır. Şərbət üçün şəkəri isti suda əridərək qarışdıra-qarışdıra qaynama dərəcəsinə çatdırmaq,odun üzərindən götürərək soyutmaq və isti un kütləsinin üzərinə isti şərbəti tökərək yaxşı-yaxşı qarışdırmaq lazımdır. Alınan kütləni yastı qablara tökərək taxta qaşıqla döyəcləyib üstü hamar yası formaya salmaq və sora alınan səthin üstünü müxtəlif naxışlarla bəzəyirlər. Soyumuş astanın üzərinə şəkər tozunu da səpmək olar. Qovrulmuş və qabığı təmizlənmiş qozun astanın üstünə qoyulması onu xüsusilə ləzzətli edir. Asta bu günə qədər toyların və yasların mütləq

yeməyi kimi qalır. Asta dolu böyük sini bəy evinə gedən gəlini müşayiət edir. Astanı elçilikdə, nişanda, uşaq dünyaya gələndə, dini bayramlarda və müqəddəs günlərdə qonaqlar üçün hazırlanır; onu qonşulara, yaxın qohumlara və dostlara sədəqə kimi də paylayırlar.

Avar xingəlı. Avar ailələrində xingəllərın müxtəlif növləri bişirilir. Onlardan birinin reseptini təqdim edirik. Unu, duzu, sodanı qarışdırmaq, qatıq əlavə etmək və xəmiri yoğurmaq. Üstünü örtərək 30 dəqiqə saxlamaq. Xəmirdən 1 sm qalınlığında yayma açmaq. Sonra yaymanı 3-4 sm enində zolaqlar şəklində kəsmək, bundan sonra zolaqları kvadrat və ya romb şəklində kəsmək. Bişirilən zaman onlar yumşaq, məsaməli olmalı və ölçüsü böyüməlidir. Bişirilmək üçün suyu duzlamaq və qaynama dərəcəsinə çatdırmaq. Sonra xəmiri qaynayan suya qoymaq lazımdır. Bir neçə dəqiqə ərzində qazanın qapağı örtülü şəkildə bişirilir. Xingalın bişməsi suyun üzərinə çıxan ağ köpüklə müəyyənləşdirilir. Xingalın tam şəkildə bişməyinə əmin olmaq üçün xingalın birini çəngəllə bölmək lazımdır və əgər xəmir çəngələ yapışmırsa, onda xingallar hazırdırlar və onları sudan çıxarmaq olar. Onları çox tez bir şəkildə sudan çıxartmaq lazımdır. Bundan dərhal sonra onları xüsusi çöp ilə deşmək lazımdır, çünki çəngəllə deşilən xingallar o qədər də səliqəli görünmür. Əgər belə edilməzsə, onlar boz və daş kimi alınırlar, görünüşcə çox da xoş olmurlar. Sonra xingallar qaba düzülür, üstündən bişirilmiş ət qoyulur və ətin bişdiyi bulyonla və tomat sousu ilə birlikdə süfrəyə verilir.

Поделиться